Verticale landbouw betekent in de praktijk het kweken van gewassen in hoge dichtheidsconfiguraties in een gecontroleerde omgeving. Ze zeggen dat dit de moderne landbouw moet worden. In de afgelopen jaren hebben honderden verticale boeren over de hele wereld dit concept gepositioneerd en gebouwd. Want hoewel wij in Nederland denken dat het nieuw is, is het in werkelijkheid al tientallen jaren in ontwikkeling. Het basisidee hierachter is de veronderstelling dat je door middel van verticale teelt de markt beter zou kunnen faciliteren. Maar zoals bij elke nieuwe industrie en dus ook bij deze, moet het eerst falen; een onvermijdelijke factor. Hoewel het strategisch gezien beter is dat er boerderijen mislukken: het voordeel is dat toekomstige boeren de potentiële fouten zullen vermijden. Helaas zien we dit niet terug in de Nederlandse concepten die momenteel ontwikkeld worden. Zoals in Dronten waar 3.000 vierkante meter teeltruimte komt voor 1 miljoen kroppen sla per jaar. Kosten: 8 miljoen. Reken maar uit hoe lang het duurt voordat de kosten eruit zijn. Niet lang. Dit artikel heb ik geschreven in 2018. In 2020 is het project inde ijskast gezet. De reden stijgende kosten en het ontbreken van commitment van een afnemer zijn hiervan de belangrijkste oorzaken. Maar er is een bedrijf “Staay food group”rijk geworden. Ze zeggen met veel woorden dat ze de succesvolle convenience industrie locatie in Dronten (Fresh-Care Convenience) hebben verkocht.????

Ik vraag mij dan ook af of ze hebben geluisterd naar de eerste jaarlijkse Aglanta-conferentie in Atlanta, Georgia dit jaar, waar de wereld een waardevolle inkijk kreeg in drie mislukte verticale boerderijen. Geen kleine jongens. Aan het woord waren Paul Hardej, co-founder van FarmedHere, Mike Nasseri, harvest supervisor van LocalGarden en Matt Liotta, CEO van PodPonics.

De belangrijkste reden van mislukking zijn (2018)

Proberen te veel dingen tegelijk te doen.
Een gemeenschappelijke valkuil van veel verticale boerderijen is het streven naar het ontwikkelen en produceren van voedsel voor de markt, terwijl het verkopen en de technologie die zij gebruiken om hun voedsel te laten groeien ook een belangrijke rol spelen.
De nieuwe boeren moeten begrijpen dat ze maar één doel hebben: goed eten verkopen. Het product moet goed zijn. Vaak zie je iets anders: er wordt namelijk veel tijd, aandacht en geld besteed aan het produceren van maximale hoeveelheden in het systeem. Maar hierdoor krijgt de teler minder de mogelijkheid om zijn verse groenten lokaal te gebruiken; grote volumes kunnen immers niet lokaal worden afgezet. Hetzelfde geldt voor beslissingen over apparatuur die gebruikt wordt om dit doel te bereiken. Helaas zijn er tientallen hardwerkende boeren die hun tijd, energie en financiële middelen geïnvesteerd hebben of zouden hebben in niet volledig doorgedachte ideeën die gedoemd zijn te mislukken.
De kern is: boeren moeten voedsel laten groeien en geen technologie ontwikkelen. Pogingen om beide te doen, zoals blijkt uit alle drie genoemde bedrijven, eindigen slecht. Boeren die tijd verspillen aan onbeproefde systemen of hun eigen technologie verheerlijken zien uiteindelijk hun klanten afnemen en zullen uiteindelijk het bedrijf moeten sluiten, omdat ze hun hoofddoel uit het oog zijn verloren: Verkoop van voedsel.

Arbeidskosten blijven altijd de grootste kosten.
Bij elk van de drie genoemde bedrijven is de waarschuwing: pas op voor de arbeidskosten. Hoewel de lonen relatief laag waren in het begin (variërend van negen tot vijftien dollar per uur), werden de arbeidskosten snel hoger door de groeiende technieken van de boerderijen. Gespecialiseerde mensen kosten veel geld. Daar negeerden de boerderijen de ergonomie (zoals in Dronten) en waren de systemen niet ontworpen voor efficiënt handwerk. Multi-stapelsystemen met groeibedden die tot het plafond reiken, hebben ervoor gezorgd dat boeren op en neer op een schaarlift moesten werken om de basiswerkzaamheden te verrichten zoals planten, inspecties, onderhoud en oogsten. Los van het feit bijvoorbeeld dat ‘schaarliften’ leidden tot een onstuimige, dure en onreine machine. Er is nog geen goede ergonomische oplossing. “Schaarliften lijken een ideale oplossing, maar dat zijn ze niet,” zegt Nasseri. “Gebruik geen schaarliften. Vind een andere oplossing, alstublieft.”
De sleutel tot werkbare systemen wordt automatisering genoemd. Zal automatisering de problemen op het gebied van landbouwarbeid kunnen oplossen? Misschien, maar waarschijnlijk niet. Tenminste niet voor de meerderheid van de kleine producenten. Het feit is dat automatiseringsapparatuur enorme kapitaalinvesteringen nodig heeft om gebouwd te worden en dat er hooggeschoolde arbeidskrachten nodig zijn bij de exploitatie. En waarom vertrouwen wij op volledige automatisering van de landbouw, in plaats van ons af te vragen hoe we machines kunnen gebruiken om de kosten van menselijke arbeid te beperken. We zouden ons moeten afvragen hoe we een systeem kunnen ontwikkelen dat geen automatisering nodig heeft om economisch te functioneren. Nogmaals, het voert allemaal terug naar toegankelijkheid.

De kern is: Boeren moeten een groeisysteem implementeren dat de arbeidskosten vermindert en geen dure automatiseringstechnologie nodig heeft zodat het economisch haalbaar is.

In de hedendaagse technologie-gebaseerde moderne boerenwereld is de productie niet het probleem. Door groei in gecontroleerde omgevingen en met goede plantvoeding kunnen moderne boerengewassen met verbluffende consistentie en kwaliteit geproduceerd worden. In plaats daarvan was het echte probleem waarmee deze drie boeren geconfronteerd werden, hoe ze hun groeiende activiteiten efficiënt konden blijven uitvoeren, terwijl de kosten beperkt bleven. De traditionele manier van verticale landbouw met behulp van gestapelde lagen legt de boeren en hun arbeiders door de dure machines te veel druk op. Deze productiemethoden zijn ingewikkeld, inefficiënt en kostbaar, omdat de arbeiders zoveel tijd nodig hebben om zich tussen de gangen te bewegen en tussen de verschillende lagen om alles te doen vanaf de eerste aanplant tot de oogst.

De kern is: Binnen elk systeem kun je gewassen laten groeien, maar niet binnen elk systeem kun je werkstromen optimaliseren en de arbeidsefficiëntie maximaliseren.

Oplossing
De verticale landbouwindustrie begint zich te ontwikkelen. Elke dag zijn er nieuwe bedrijven die veelbelovende oplossingen leveren in groeiende apparatuur, lichttechnologie, klimaatregeling, data, sensoren, automatisering, consulting en nog veel meer. Maar alleen het implementeren van slimme, arbeidsbesparende groeiende technologie kan ons helpen om het succes te verbeteren en deze zijn nog schaars. Of, zoals ik het zelf zie, is dat het cruciaal blijft dat bij de beleving van voedselteelt het zien van de groenten, het fruit of de dieren een rol moet blijven spelen. Als mensen geen voedsel meer zien, worden ze helemaal overgeleverd aan de verhalen over voedsel die producenten hen vertellen. De melk komt van de koe en de groenten niet uit de fabriek. Met andere woorden: je moet de vraag stellen of verticale landbouw wel goedkoper, duurzamer en gezonder is. De insteek van Hydroponics Nederland is het ontwikkelen van systemen voor local-for-local. Met geen of weinig vervoerskosten, minimale ledverlichting, circulaire voedingssystemen en duurzaam energiegebruik.