Zo kiem je zaad voor hydroponics
Er gaat niets boven het zelf telen van groenten uit zaden. Het kiemproces geeft je een blij en voldaan gevoel, doordat je het hele proces in eigen hand hebt, van zaad tot plant. Veel leuker dan zaailingen bij het tuincentrum kopen. Ook qua prijs is het een slimme keuze, want een zaailing kost ongeveer €0,50 en is daarmee ongeveer tien keer zo duur als een zaadje van zo’n €0,05. Als je eenmaal planten hebt kun je je eigen zaad helemaal gratis vergaren door een paar planten door te laten schieten. Een mooie circulaire manier van telen. Het kopen van zaad is voor de opstart van je hydroponics-systeem natuurlijk wel noodzakelijk. Kies voor goed, biologisch zaad, anders heb je later spijt.
Wat je nodig hebt om zaden te starten in een hydroponicssysteem
We wonen in Nederland. Niet echt het hele jaar door een warm land met veel zon, warmte en licht. En dat is wel wat de meeste zaden nodig hebben om te ontkiemen: water, licht, zuurstof en warmte. Je hebt dus iets nodig om je eigen zaden het hele jaar door te kunnen laten groeien. Het kiemproces vraagt om een goede temperatuur, licht en water. De eerste keer dat je in Nederland vanuit zaden iets wilt gaan telen moet je daarom – in principe eenmalig – een aantal dingen aanschaffen.
Kweekbak
Onmisbaar is een kleine simpele kweekbak met een doorzichtige kap erop met ventilatiegaten. Ik heb er een aantal gekocht voor een paar euro bij de Action. Prima om mee te beginnen. Afhankelijk van hoeveel groenten je wilt oogsten kun je later omschakelen naar een professionele kweekbak of zelfs kweekkast.
Verwarmingmat
Daarnaast moet je investeren in een verwarmingsmat die onder de kweekbak kan worden gelegd om het warm te houden. Een constante temperatuur is noodzakelijk om de zaden te laten kiemen. Het makkelijkst is een verwarmingsmat met een thermometer die je kunt instellen. Sommige zaden hebben meer warmte nodig dan andere. Je kunt de bak ook in een ruimte plaatsen waar het altijd tussen de 20°C en 24° C graden is.
Startmedium
De volgende stap is het vinden van het juiste groeimedium om de zaden te laten kiemen om deze daarna als zaailingen in je hydroponics-systeem te kunnen plaatsen. Een veel gebruikt startermedium is steenwol (rockwool). De redenen hiervoor zijn simpel; het is goedkoop, makkelijk te krijgen, bestand tegen water en valt niet uit elkaar, zodat het een verstopping van je systeem voorkomt. Ik gebruik zelf meestal vier soorten, namelijk steenwol, kokosplug, Jiffyplug (veengrond) en de biologische Agra-Wool, soms foam. (zie afbeelding)
Temperatuur
De temperatuur is erg belangrijk. Vooral bij het kiemproces is de temperatuur van het zaad een van de meest kritische factoren. Sommige planten vereisen lage temperaturen om te ontkiemen, maar andere zaden houden van warmte. De ontkiemtijd van spinazie daalt bijvoorbeeld tot ongeveer de helft wanneer je van 15 naar 25° C gaat, terwijl voor koriander ongeveer het tegenovergestelde geldt. Om ervoor te zorgen dat je kiemproces zo goed mogelijk resultaat geeft is het dus heel belangrijk dat je de zaden de temperatuur geeft die ideaal voor ze zijn. Ook moet je er rekening mee houden dat de kiemkracht niet altijd het zelfde is. De kwaliteit van het zaad is belangrijk voor een goede oogst.
Zuurtegraad van het water
De meeste planten geven er de voorkeur aan om in een licht zure oplossing te groeien; het ideale bereik ligt tussen een pH-waarde van 5,5 en 6,5. Gedistilleerd water of water uit de kraan heeft een pH van 7.3. Je moet dus het water zuurder maken, bijvoorbeeld door een halve citroen uit te persen en dit toe te voegen. Je kunt de pH eenvoudig controleren met een digitale pH-tester. Deze zijn goedkoop te vinden op internet.
Licht
Zonder licht kiemt vrijwel niets. Zorg voor 24-uurs-verlichting boven je plantjes. Voor de eerste 24 uur wordt de verlichting op 50 umol/ m2/ S met een lichtperiode (daglengte) van 24 uur gebruikt om goede kieming te kunnen waarborgen. Huh? En daarna?
Kiemen in Rockwool
Ga je in steenwol kweken, dan moet je daarvan eerst de zuurtegraad op peil krijgen. Zorg er daarom voor dat de steenwol goed doorweekt wordt met water met de juiste pH en laat dat minstens 15 minuten staan. Laat het daarna uitlekken. Neem dan een zaadje en stop het in het voorgestanste gat. In principe één zaadje per gat, maar soms gebruik ik er drie (bij klein zaad). Dan plaats je ze in de kiemomgeving waarbij het mogelijk is om water toe te voegen. De temperatuur wordt ingesteld op 20°C (68F) in de kiemruimte. Het zaad dek je af met plastic om de relatieve luchtvochtigheid en uitdroging te voorkomen. Op de tweede dag is sla bijvoorbeeld al ontkiemd en de kiemwortel moet dan de grond indringen. Hoge luchtvochtigheid tijdens de eerste twee dagen van kieming is er om ervoor te zorgen het zaad niet uitdroogt. Eventuele dubbele zaailingen moet je uit de plug verwijderen om een uniform gewas en groei te krijgen.
Wanneer de kiemplantjes wortels hebben gevormd en deze er onder uitkomen (zie afbeelding) dan kun je ze overplanten in het hydroponicssysteem. Wel moet je eraan denken dat een te grote temperatuursverandering niet goed is, dus let hierop. In het begin moeten de plantjes even de tijd hebben om te wennen. Dan is het moeilijkste voorbij, kun je genieten van het groeiproces en dan maar wachten op de oogt.
